Lá Sâm Đương Quy Có Ngâm Rượu Được Không? Câu Trả Lời Từ Góc Nhìn Dược Liệu

1. Giới thiệu về sâm đương quy

Sâm đương quy (Angelica sinensis) là một trong những vị thuốc quý hàng đầu của Đông y, được sử dụng từ hàng nghìn năm để bổ huyết, điều hòa kinh nguyệt và tăng cường sức khỏe tổng thể. Tại Việt Nam, đương quy được trồng phổ biến ở các vùng núi phía Bắc như Lào Cai, Hà Giang, đặc biệt ở Sa Pa – nơi khí hậu mát mẻ rất phù hợp cho sự phát triển của loài cây này.

Thông thường, khi nói đến sâm đương quy, người ta thường sử dụng phần rễ để làm thuốc hoặc ngâm rượu. Tuy nhiên, lá đương quy – bộ phận trên mặt đất của cây – có thể sử dụng được không, đặc biệt là để ngâm rượu? Hãy cùng khám phá chi tiết trong bài viết này.

2. Phân biệt các bộ phận cây đương quy

Cây đương quy gồm 2 bộ phận chính:

• Rễ củ: Phần quý nhất, có mùi thơm, vị ngọt cay, thường được phơi khô để làm thuốc hoặc ngâm rượu.
• Lá: Có mùi thơm nhẹ, đôi khi dùng làm trà, hoặc nấu canh. Ít phổ biến trong các bài thuốc chính thống.

Mỗi bộ phận của cây có hàm lượng dược chất khác nhau, trong đó rễ được coi là phần có giá trị nhất.

3. Lá sâm đương quy có tác dụng gì?

Lá đương quy có chứa một số hoạt chất tương tự như rễ, nhưng với hàm lượng thấp hơn. Các nghiên cứu ghi nhận lá chứa:

• Một lượng nhỏ tinh dầu (ligustilide, butylidenephthalide)
• Chất chống oxy hóa như flavonoid, coumarin
• Vitamin và khoáng chất tự nhiên

Tuy nhiên, hoạt chất trong lá dễ bị phân hủy nếu không chế biến đúng cách. Một số công dụng dân gian truyền miệng của lá đương quy:

• Giải nhiệt, tiêu viêm nhẹ
• Tăng cường tiêu hóa
• Hỗ trợ điều hòa kinh nguyệt ở mức độ thấp
• Dùng làm trà thanh lọc cơ thể

Tuy vậy, rất hiếm khi lá được sử dụng trong các bài thuốc cổ truyền hoặc sách y học chính thống để ngâm rượu.

4. Lá sâm đương quy có ngâm rượu được không?

✔️ Câu trả lời: Có thể ngâm được nhưng không được khuyến khích.

Mặc dù lá sâm đương quy có chứa một số dược tính, nhưng:

• Hàm lượng hoạt chất không cao như rễ.
• Một số thành phần dễ bay hơi, không bền trong môi trường rượu.
• Lá dễ bị lên men, mục nát nếu không được sơ chế, sấy khô kỹ.
• Rượu lá đương quy khó kiểm soát chất lượng, dễ bị đục, mùi khó chịu.
• Người dân tại một số vùng núi có thể ngâm thử rượu lá đương quy, nhưng chỉ dùng trong phạm vi nhỏ, không phổ biến trong y học cổ truyền.

5. So sánh lá và rễ đương quy trong việc ngâm rượu

6. Cách ngâm rượu bằng lá đương quy (nếu sử dụng)

Nếu bạn vẫn muốn thử nghiệm ngâm rượu lá đương quy, hãy đảm bảo:

✔️ Chuẩn bị:

• Lá đương quy tươi hoặc khô: 200 – 300g
• Rượu gạo nguyên chất 40–45 độ: 3 lít
• Bình thủy tinh hoặc sành sứ có nắp kín

✔️ Cách làm:

• Sơ chế lá: Rửa sạch, để ráo. Nếu là lá tươi, nên sao khô hoặc sấy nhẹ ở 50–60°C để tránh thối.
• Ngâm: Cho lá vào bình, đổ ngập rượu, đậy kín nắp.
• Thời gian ngâm: Tối thiểu 1 tháng, tốt nhất 3 tháng trở lên.
• Bảo quản: Nơi khô thoáng, tránh ánh nắng.

⚠️ Lưu ý:

• Nếu thấy có hiện tượng đục, nổi váng, mùi lạ → Không nên sử dụng.
• Rượu lá đương quy nên dùng rất hạn chế (dưới 15ml/ngày).

7. Tác dụng phụ và lưu ý khi dùng lá đương quy ngâm rượu

Một số nguy cơ nếu dùng không đúng cách:

• Rối loạn tiêu hóa (do lá lên men)
• Chóng mặt, tụt huyết áp nhẹ
• Phát ban, dị ứng
• Không rõ liều lượng, khó định lượng dược chất
• Người có cơ địa nhạy cảm không nên dùng thử rượu lá đương quy.

8. Đối tượng không nên dùng rượu lá đương quy

• Phụ nữ mang thai và cho con bú
• Người bị huyết áp thấp
• Người đang dùng thuốc chống đông máu
• Người mắc bệnh gan, dạ dày, tiêu hóa kém
• Người dưới 18 tuổi

9. Các cách sử dụng lá đương quy khác ngoài ngâm rượu

Thay vì ngâm rượu, bạn có thể tận dụng lá đương quy theo cách an toàn hơn:

✔️ Pha trà:

• Lá sấy khô, hãm như trà. Uống ấm giúp tiêu hóa, thanh nhiệt.

✔️ Nấu canh, làm thuốc xông:

• Kết hợp cùng các loại rau thuốc khác như ngải cứu, kinh giới để nấu nước xông hoặc nấu canh dưỡng khí.

✔️ Đắp ngoài da:

• Lá giã nát, trộn với muối đắp ngoài da giúp giảm sưng viêm (dân gian).

10. Kết luận

Lá sâm đương quy có thể ngâm rượu nhưng không phải là lựa chọn tối ưu. Do hàm lượng hoạt chất thấp và dễ bị hỏng trong môi trường rượu, việc ngâm lá thay vì rễ sâm đương quy có thể không mang lại hiệu quả mong muốn, thậm chí gây phản tác dụng nếu không kiểm soát được chất lượng.

Để đảm bảo an toàn và hiệu quả dược lý, bạn nên ưu tiên ngâm rễ sâm đương quy – phần đã được chứng minh có dược tính cao, phù hợp trong y học cổ truyền và dân gian. Nếu muốn dùng lá, hãy ưu tiên các phương pháp như pha trà, nấu canh hoặc xông hơi, sẽ mang lại nhiều lợi ích hơn.